Waitangi Antlaşması, Maorilerle adanın yeni yerleşimcileri olan İngilizler arasındaki tarihi bir anlaşma olarak Yeni Zelanda tarihinin dönüm noktalarından biri. Maoriler, Yeni Zelanda’da ilk yaşayan yerel halklar olarak biliniyor. Yeni Zelanda önce Hollandalı denizci Abel Tasman, sonra da İngiliz denizci James Cook’un gözlem ve keşiflerinin ardından Avrupalılarca da bilinmeye başlamış. Ardından Yeni Zelanda’ya başta İngilizler olmak üzere bir Avrupalı göçü başlamış. Hal böyle olunca, hali hazırda bu topraklarda yaşayan Maori kabileleri ile aralarında savaşa varan birçok sorun yaşanmış. İşte Waitangi’deki bu özel müze kompleksinin de içerisinde yer aldığı topraklar, bir şekilde oluşturulan bir barış antlaşmasının (farklı sorunlar yaratmamış değil aslında) imzalandığı topraklar olarak büyük önem taşıyor. Her yıl 6 Şubat’ta Waitangi Günü kutlamaları kapsamında burada halka açık etkinlikler düzenleniyor.
Treaty Grounds Bilet Ücreti
Waitangi Antlaşma Toprakları’nı ve sahip olduğu müzeleri ziyaret etmek istiyorsanız bir günlük giriş bileti almanız gerekiyor. Yeni Zelanda vatandaşları için 25 NZD (70 TL) olan giriş ücreti, yabancılar için 50 NZD (140 TL). Eğer bir indirim sitesi üzerinden satın alırsanız 30 NZD (80 TL) ödemeniz yeterli. Bu bilet ücretine; tarihi alana giriş, Waitangi Sanat Müzesi ziyareti, özel film gösterileri, 50 dakikalık rehberli tur ve 30 dakikalık bir Maori kültür etkinliği dahil. Ayrıca dünyanın en büyük tören teknesi olan bir Maori savaş teknesini de yakından görebiliyorsunuz.
İndirimli bilet için indirim sitesi adresi: Bookme.co.nz
Waitangi Antlaşması
6 Şubat 1840’ta imzalanan Waitangi Antlaşması, hazırlanışı ve imzalanması açısından şaibeli bir antlaşma olmuş. İngilizler, ada üzerinde Fransızların ciddi bir hakimiyet girişimi olduğunu görmüşler. Bunun yanında, ada üzerindeki vatandaşlarının Maorilerle olan ilişkisini de düzenleme adına Maorilerle bir antlaşma imzalamak ve adayı İngiltere Krallığı’na bağlamak istemişler. Bunun için kısa sürede İngilizce ve Maori dillerinde yazılmış iki metin hazırlayarak önce Waitangi’deki 39 Maori kabile şefine imzalatmışlar. Daha sonra 500’er kopya hazırlayarak Yeni Zelanda’nın farklı köşelerindeki kabile şeflerine de ulaşmışlar. Yalnız burada çok önemli bir ayrıntı var. Hazırlanan İngilizce ve Maori dillerindeki metinler arasında farklılıklar varmış. Neredeyse tüm kabile şeflerinin imzaladığı Maori dilindeki kopya metinlerde yer alan bazı ifadeler, aslında İngilizce metindeki orijinalinden farklıymış. Örneğin; İngilizce metindeki “Topraklar üzerindeki İngiltere egemenliği ve hakimiyeti” ifadesi, “Topraklar üzerindeki İngiltere denetimi / yönetimi” gibi hafifleştirilmiş şekilde yer almış. Açıkcası Maoriler tam olarak neyi imzaladıklarını aslında bilmiyorlarmış. Antlaşmanın ardından uzun yıllar ve hala günümüzde de bu farklılıklar tartışma konusu olmuş.
Waitangi Antlaşması’nın orijinal metni: NZ History
Antlaşma Evi
Bu ev, Waitangi Antlaşması’nın hazırlanmasında önemli rol oynayan İngiliz James Busby’e ait. O olmasaydı, bu antlaşma olmazdı deniliyor. İngiltere tarafından resmi bir görev için buraya gelen Busby, ofisi olarak da kullandığı bu evde ailesiyle birlikte yaşamış. Waitangi Antlaşması bu evin (orijinalinin) sahip olduğu alanda imzalanmış.
Maori Toplantı Evi
Marae’ler Maori kültürünün önemli bir parçası. Buluşma / Toplantı Evi anlamına gelen ‘Wharenui’ler ise Marae’lerin kalbinde yer alan önemli yapıların adı. Üzerlerindeki işçilik, kullanılan renk ve semboller dikkat çekici güzellikte. Waitangi’deki Maori kültür etkinliği, Waitangi Antlaşması’nın 100. yılında açılmış olan bu toplantı evinin önünde ve içerisinde gerçekleştiriliyor. Etkinlik ilk önce bir grup Maori’nin ziyaretçi karşılama dansı ile başlıyor. Ardından içeriye geçilince size ayrılmış yerlere oturuyorsunuz. Bu andan sonra hem Maori kültürüne dair bilgiler öğreniyor hem de Maori şarkıları ve Maori savaş dansları gösterilerini izleyebiliyorsunuz. Her bir saniyesi ilgi çekiciydi.
Maori Savaş Teknesi: Ngatokimatawhaorua
Maorilerin Ngatokimatawhaorua adını verdiği bu dev savaş teknesi ve içerisinde yer aldığı üzeri kapalı alan da Waitangi’de görebileceğiniz ilginç bölümlerden biri. 35 metrelik bu tekne 120 kişi kapasitesine sahip. 40’ı sağa, 40’ı sola ve diğer 40’ı da ortadaki bölüme yedek olarak yerleşip öyle hareket ediyorlarmış. Bu savaş teknesini Waitangi Antlaşması’nın 100. yılına özel olarak hazırlamışlar. Rehberli turda öğrendiğime göre, Maoriler teknelerinin suya temas eden yan taraflarını pürüzsüz değil, hafif dalgalı bir yapıda hazırlıyorlarmış. Balıklardan esinlenerek oluşturulmuş bu tasarım suda daha hızlı ve dengeli gitmelerini sağlıyormuş. İlginç.
Waitangi Müzesi
Waitangi’deki en beğendiğim bölümlerden biri de Waitangi Müzesi’ydi. Müzeyi gezerken hem Maorilerin hem de Avrupalıların Yeni Zelanda’yı keşfi üzerine değerli bilgiler edinebiliyorsunuz. Ayrıca Maori dili için alfabe oluşturulması ve yazıya dökülmesi gibi önemli ayrıntılar da bu müzede yer alıyor. Waitangi Antlaşması’nın zarar görmüş orijinal hali ve tamamının yer aldığı bir kopyası da sergilenenler arasında bulunuyor. Tarih severlerin kaçırmaması gereken bir güzel bir müze oluşturmuşlar.
Tarihi Bayrak Direği
Yeni Zelanda’da 1934 yılından beri kullanılmış olan 3 resmi bayrağın göndere çekilmiş durumda bulunduğu bu özel bayrak direği 1934’te Yeni Zelanda Deniz Kuvvetleri tarafından dikilmiş. Yeni Zelanda’nın bugünkü bayrağı, Birleşik Krallık bayrağı ve Birleşik Maori Kabileleri bayrağı birlikte dalgalanıyor. Maorilere özel bir bayrak hazırlanması, ticaret gemilerinin bağımsız bir devlete sahip olduğunu göstermesi açısından önemli. Ayrıca Maorilerin Yeni Zelanda’nın önceki sahipleri olarak tanınması amacıyla düşünülmüş. Zaman içerisinde Maoriler yaşadıkları sorunlar nedeniyle 2-3 kez gönderdeki bayrakları indirmiş. Ancak bugün artık Waitangi Antlaşması’nın imzalandığı yeri gösteren bir simge olarak görülüyor ve kabul ediliyor.
Waitangi
Yaklaşık 6 saat kadar bir zamanın ardından bu tarihi öneme sahip alandan ayrılabildim. Maori kültürünü ve Maori tarihini bir Maori rehberden dinlemek güzeldi. Müzelerde Maorilerin ve ardından Avrupalıların adayı keşfi ve giriştikleri hakimiyet mücadelesini aşama aşama görebiliyorsunuz. Yeni Zelanda’nın dününü, bugünü ve yarınını anlayabilmek adına burayı ziyaret etmenizi tavsiye ederim.
